|
Wait please... |
|
|
Wait please... |
| [table of contents.] | |
| ‘Tabula Consiliorum domini Bartoli de Saxoferrato.’ | |
| Incipit: ‘De constitutionibus ...’ | |
| Explicit: ‘... Item in iuditiis alteri per alterum queritur obligatio. Consilio LXXI. Finis.’ | |
| [[The table of contents is arranged by subject, and the 'titula' of the 'Consilia' are listed under the following headings: De constitutionibus; De consuetudine; De renuntiatione; De officio delegati; De tregua et pace; De procuratoribus; De restitutione in integrum; De pactis; De arbitris; De dilationibus; De citatione; De dolo et contumatia; De probationibus; De testibus; De iudiciis; De foro competenti; De litis contestatione; De fine instrunentorum [i.e. instrumentorum]; De presemptionibus [i.e. presumptionibus]; De iureiurando; De prescriptionibus; De re iudicata; De executione sententie; De appellationibus; De vita et honestate clericorum; De prebendis; De rebus ecclesie non alienandis; De locat[ionibus]; De feudis; De donationibus; De peculio clericorum; De testamentis; De successionibus ab intestato; De emptione et venditione; De fideiussoribus; De censibus; De sponsalibus; De viro et uxore De dote et donatione inter virum et uxorem; De conditionibus appositis; De consanguinitate et affinitate; De secundis nuptiis; Qui filii sint legittimi; De accusationibus; De adulteriis et stupro; De iniuriis et danno dato; De penis; De operis novi nuntiatione; De privilegiis et iurisdictione; De sententiis excommunicationis; De usuris; De verborum significatione; Rubrice extra corpus iuris canonici pro sotio; De tutelis; De verborum obligatio[ne]. Some of the consilia are repeated within the index, often partially, according to different headings. On the other hand, several consilia do not appear at all in the table].] |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 1.] | |
| ‘Substitutio facta etiam filio si decederet sine filiis ex corpore suo natis expirat si filius ingrediatur monasterium quia monasterium habetur loco filii. I.’ | |
| Incipit: ‘[P]armensis quidam filium instituit ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato | |
| [Consilium 2.] | |
| ‘Si heres non facit inventarium non propterea perdit Trebellianicam. II.’ | |
| Incipit: ‘[D]omino Iohanni Ardizini ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato | |
| [Consilium 3.] | |
| ‘Si pater mandat vendi bona sua si filii decesserit [sic] in pupillari etate et distribui inter pauperes censetur directa pupillaris. Item dicitur quod dictio. Item et coniunctio et non inducunt repetitionem conditionis. III.’ | |
| Incipit: ‘[T]icius condidit testamentum ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato | |
| [Consilium 4.] | |
| ‘Quando modus suspendit dispositionem vel ne et quid sit modus et quid conditio et de dictione una et an implementum modi transeat ad heredem eius cui debet impleri. IIII.’ | |
| Incipit: ‘[F]actum tale est quidam Dominicus ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato | |
| [Consilium 5.] | |
| ‘Quando beneficiuim l. fi. C. de edicto divi Adriani c. detur substituto [i.e. substitutio] vulgariter vel compendiose aut fideicommissario. Item an valeat dispositio testamenti commissa in voluntate tertii quo ad pias causas. Item an fratres minores sint capaces hereditatis vel fideisommissi pro fabrica ecclesie et an tunc possint constituere sindicum. V.’ | |
| Incipit: ‘[V]isa quadam petitione ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato | |
| [Consilium 6.] | |
| ‘Dispositio ad pias causas captatoria tenet et fratres minores possunt constituere sindicum ad capiendum hereditatem in casu quo ipsi capere possunt. Item dicit quod sufficit conditionem adimpleri de facto. VI.’ | |
| Incipit: ‘[V]iso testamento domine Cye Ramensis de Castello ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato | |
| [Consilium 7.] | |
| ‘Quando heredes decedunt infra tempus a testatore limitatum ad solvendum legata non incidunt in penam nec talis pena transit in heredem. VII.’ | |
| Incipit: ‘[F]actum tale est: Andreas ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato | |
| [Consilium 8.] | |
| ‘Substitutio pupillaris excludit matrem. Item an substitutio facta compendiose scilicet quandocumque decesserit sit fideicommissaria. Item an pactum de hereditate viventis possit firmari iuramento. Item an substitutus potest extrahere legata sibi tanquam es alienum. Item quando heres institutus in certa re habeatur loco legatarii. Item quando habet locum ius accrescendi. VIII.’ | |
| ‘[F]actum tale proponitur quidam nomine …’ |
| Bartolus de Saxoferrato | |
| [Consilium 9.] | |
| ‘Quando mulier relinquitur domina et massaria quid debet habere vide in consilio L. et CCXVI de hac materia. IX.’ | |
| Incipit: ‘[S]uper eo quod queritur ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 10.] | |
| ‘Quis dicatur de linea paterna et qui de materna et qui dicantur proximiores quorum consensus requiritur in testamentis ex forma statuti et si plures requiruntur ex linea paterna uno tantum existente supletur de linea materna. X.’ | |
| Incipit: ‘[I]n nomine Domini nostri Ihesu Christi ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 11.] | |
| ‘Si statutum excludit filiam dotatam ab hereditate vivente filio an potest dicere testamentum nullum mortuo fratre. XI’ | |
| Incipit: ‘[P]roponitur quod pater filiam dotatam ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 12.] | |
| ‘Quando hereditas transmittitur ab ignorante vel ne. Et quid in legato et quid de clausula codicillari. XII.’ | |
| Incipit: ‘[S]i quis instituitur heres institutio ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 13.] | |
| ‘An filius institutus heres sub conditione potestativa vel casuali sit preteritus ut possit dicere testamentum nullum. Item an filius institutus sub conditione potestativa vel casuali dicatur gravatus in legittima. Item quid operetur preteritio filiorum ad anullationem testamenti. Item que substitutiones dicantur directe vel oblique. Item an autem ex causa habeat locum in preteritione postumi et in preteritione paterna et an legata a filio preterito maneant firma vel ne. Item an substitutio fidicommissaria in [itinera] filii facta sit nulla vel ne. Item an fideicommissum cedens in vita defuncti transmittitur si non fuit agnitum. Et an iuri immescendi prescribatur. XIII.’ | |
| Incipit: ‘[E]x facto propo[s]ito plura dubia ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 14.] | |
| ‘An iuri agenti [sic] ad supplementum prescribatur quinquennio sicut iure querelandi. XIIII.’ | |
| Explicit: ‘... Concluditur ergo quod dicto iuri agendi ad supplementum prescribitur quinquennio a die adite hereditatis. Bar. de Sax.’ | |
| [[This 'consilium' is followed by the opinion expressed on the same matter by Bal., that is Baldus de Ubaldis, the most famous among Bartolus' pupils.]] |
| Baldus de Ubaldis: | |
| [Opinion attached to Bartolus' Consilium 40.] | |
| Incipit: ‘In Dei nomine amen. Qui dicit quod legittima post quinquennium peti non potest ...’ | |
| Explicit: ‘... adire iure agendi non prescribitur quinquennio ut licet C. de iure de lib. etcetera. Ego Bal.’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 15.] | |
| ‘Si testator substituit compendiose filio suo et ille moriatur in pupillari etate antequam se immisceat an ex vulgari possit substitutus statum succedere testatori et si moriatur in pupillari post immissionem excludatur mater a substituto. XV.’ | |
| Incipit: ‘[I]n nomine Domini amen. Pater habens ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 16.] | |
| ‘Si testator mandavit filio suo facere quitanciam Ticio debitori suo datis sibi centum et Ticius ante moram moriatur eius heres potest conditionem implere ut habeat quitanciam. XVI.’ | |
| Incipit: ‘[A]gnolus Iacobi reliquit ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 17.] | |
| ‘Modus articulandi pro consequenda legittima et eius supplementum. XVII.’ | |
| Incipit: ‘[F]orma petendi supplementum ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 18.] | |
| ‘Stantibus descendentibus testamentum non rumpitur propter preteritionem ascendencium. Itemin quibus casibus excludatur mater a successione filiorum puppillorum et tunc an excludatur avia propter negligenciam matris. Item an avia paterna preferatur in bonis paternis avie materne et e converso. XVIII.’ | |
| ‘[I]n nomine domnini [sic] amen. Viso testamento...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 19.] | |
| ‘Quando heredes tenentur restituere precium rerum ipsi possint alienare res et si precio viliori alienent possunt protestari et tenentur heredes in totum. XVIIII.’ | |
| Incipit: ‘[V]iso testamento Andreucii ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 20.] | |
| ‘Si statutum excludit feminas dotatas a successione quousque masculi supersunt et postea masculi moriantur an possunt dicere femine se preteritas vel possunt venire ad successionem. Item de dotatione quousque intell[ig]atur. Item an clausula codicillari [si] non valet ut testamentum et idem operetur quando testamentum rumpitur ex causa preteritionis quo ad petitionem heredis. Item stante dicto statuto si filie primo decedant et postea masculi an transmittant ius petendi hereditatem per clausulam codicillarem credo quod non sit consilium Bar. XX.’ | |
| Incipit: ‘[F]actum sic se habet quidam ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 21.] | |
| ‘An in primo testamento possit poni clausulam per quam tollatur factio secundi testamenti et per que verba posita in secundo testamento derogetur primo. XXI.’ | |
| Incipit: ‘[U]t dixit et asseruit et voluit ...’ | |
| Incipit: ‘[U]t dixit et asseruit et voluit ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato | |
| [Consilium 22.] | |
| ‘An substitutio facta filio si decesserit sine liberis sit semper fideicommissaria vel pupillaris comprehensio sit directa. Item an mater excludatur a successione filii si non peciit dari curatorem ventri a postumo. XXII.’ | |
| Incipit: ‘[H]omo acurfuli et rocca habebat ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato | |
| [Consilium 23.] | |
| ‘Qualiter intelligatur statutum Corton[ense] quod ab intestato succedat frater et non mater vel avia. Quod per existencia suitatis hereditas patris non agnita neque adita transmititur [sic]. Quod propter si petitum tutorem filio excludatur mater. Quod minor decedens non adita hereditate patris transmittit in integrum restitutionem. XXIII.’ | |
| Incipit: ‘[N]icolaus Fei de Cortonio ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 24.] | |
| ‘Quod filius nominatim gravatus sub pena infra certum tempus interim decedens non incidit in penam ante moram nec eius heres ad dictam penam tenetur. XXIIII.’ | |
| Incipit: ‘[I]n nomine Domini amen. Martinus civis Tudertinus ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 25.] | |
| ‘Si testator dicit hec verba quod si filius suus moriatur quocunque tempore sinie heredibus legittiimis de suo corpore natis quod pro anima sua patris et matris et fratrum suorum distribuantur bona per tales, tunc ista substitutio etiam incerta dicitur ad pias causas et valet et si moritur filius in pupillari etate est directa pupillaris et excluditur mater etiam a legittiima. XXV.’ | |
| Incipit: ‘[I]n nomine Domini amen. Viso testamento Gentilis Iacobi ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 26.] | |
| ‘Si testator mandat in domibus suis constituie [sic] ecclesiam et eam heredem instituit et super vivens alienat easdem domos an valeat talis institutio de ecclesia nundum facta et an in domibus postea emptis a testatore debeat edificari ecclesia. XXVI.’ | |
| Incipit: ‘[I]n nomine Domini amen. Testator in testamento ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 27.] | |
| ‘Quod quando oratio est imperfecta dictio. Item inducit repetitionem si eo relinquendo filio intelligitur repetito iure institutionis per dictionem. Item si in precedentibus iure institutionis relinquitur et vide supra in consilio quod incipit Titius. XXVII.’ | |
| Incipit: ‘[V]isa facti narratione predicta ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 28.] | |
| ‘Thema ponitur infra in consilio cc vi. ibi idem repetitur consilium quod incipit facto proposito. Quando testator reliquit filie nasciture que ingrediretur monasterium vel maritaretur in alio casu censetur preterita. XXVIII.’ | |
| Incipit: ‘[I]n nomine Domini amen. In questione predicta ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 29.] | |
| ‘Quod privatus hereditate si non solverit legata verificaretur per mortem eius quia desiit posse nec transit ad heredem facultas implendi et si non sit insertum et cui applicetur defertur heredibus etima in re certa vel substituta. XXIX.’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 30.] | |
| ‘An hereditas transmittatur per filium impuberem si antequam se immisceret mortuus est. Item an substitutio compendiosa facta filio comprehendens pupillarem excludat matrem tanquam directa. Consili. XXX.’ | |
| Incipit: ‘[I]n nomine Domini amen. Vannicius Ticii ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 31.] | |
| ‘An statutum disponens quod filia dotata non succedat ab intestato intelligatur de dotata tempore mortis vel postea. Consilio XXXI.’ | |
| Incipit: ‘[I]n nomimine [sic] Domini amen. Quidam decessit intestatus ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 32.] | |
| ‘XXXII Testator post institutionem factam adiecit et hunc punctum vide supra in consilio xxxi, et ibi plene examinatur.’ | |
| Incipit: ‘Si pater substituit filie sue ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 33.] | |
| ‘Si pater substituit filie sue si decederet in pupillari etate vel quandocumque postea tunc si filia moriatur impubes an excludatur mater. Item quando uxor relinquitur domina et usufructuaria a testatore non extantibus filis an debet habere usumfruc. medietatis bonorum testatoris vel omnium. XXXIII.’ | |
| Incipit: ‘[I]n nomine Domini amen. Presupponitur quod Lippus ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 34.] | |
| ‘Quod legittima non recipit aliquod onus. Quod in supplementum legittime non computatur legatum filio relictum. Agitur ad supplementum etiam si sunt instituti pauperes vel ecclesia. Quod legittima suppletur pro rata de omnibus relictis etiam ad pias causas et quid in legittima computetur ibi vide. XXXIIII.’ | |
| Incipit: ‘[F]actum tale est Massius Martini ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 35.] | |
| ‘Si duo erant sotii omnium bonorum et unus intravit monasterium per annum ad serviendum ibi quia vovit non propterea soluta est societas. Item quomodo solvitur et contrahitur sotietas. XXXV.’ | |
| Incipit: ‘[U]t prima facie videtur quod Amatutius ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 36.] | |
| ‘Si statuto cavetur quod instrumenta decennalia de quibus non est facta executio sint cassa non videtur hec dispositio extendi ad possessionem ex primo decreto quia iam videtur facta executio. Item quando opus inceptum habeatur pro completo etcetera. XXXVI.’ | |
| Incipit: ‘[S]tatutus civitatis Asisii cavetur ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 37.] | |
| ‘Statuto laycorum quo cavetur quod monachus non succedat in bonis patris si stetit post professionem in monasterio per annum videlicet si est factum ante monachatum secus si post nec dicitur contra ecclesiasticam libertatem. Item substitutus filio compendiose venit ad hereditatem si filium moriatur vivente patre. XXXVII.’ | |
| Incipit: ‘[Q]uidam Cola Pauli suum condidit testamentum ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 38.] | |
| ‘Si testator substituit filio suo et filius mortuus est vivente patre ac postea pater cassavit primum testamentum sed non fecit in secundo heredis institutionem tunc substitutus in primo testamento venit ex vulgari comprehensa in compendiosa et primum testamentum tantum est irritum quo ad legata non quo ad heredis institutionem. XXXVIII.’ | |
| Incipit: ‘[P]aulus Hug. De bon. S[cilicet?] Bar. suum condidit ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 39.] | |
| ‘Si testator reliquit uxori sue aliquid si caste vixerit et postea dicit. Item relinquit sibi certum fundum non intelligitur hic repetita prefata conditio quia dictio item repetit quando sit mutatio rerum vel personarum. Item de clausula precedenti quando non refertur ad sequentia. XXXVIIII.’ | |
| Incipit: ‘[C]ola reliquit Ceche uxori sue ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 40.] | |
| ‘Quod in compendiosa continetur vulgari que locum habet etiam filio premortuo vivo testatore. XL.’ | |
| Incipit: ‘[S]uper eodem testamento dubitatur ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 41.] | |
| ‘Quod substitutio compendiosa coniunctim facta maioribus et etiam minoribus intelligitur quo ad omnes fideicommissa ut uniformiter intelligatur unde legittima detrahitur et bona avita. Quod relicta pro nuptiis quatenus est legittima debetur pure sic infra ccviiii. consilio. XLI.’ | |
| Incipit: ‘[F]actum tale est Iacobus ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 42.] | |
| ‘Statutum loquens de habitatoribus civitatis habet etiam locum in eo qui stat cum alio pro famulo. Item quis dicatur pater familias et filius familias. XLII.’ | |
| Incipit: ‘[I]n nomine Domini amen. Visa inquisitione facta ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 43.] | |
| ‘Quando unus impetitur et allegat exceptionem pacti de non petendo si non probat plene eam exceptionem debet condempnari. Item processus in causa criminali non suspenditur per appellationem a causa civili si non sit preiudicialis. Item statutum dicens quod si quis produxerit certum instrumentum vel testes intelligitur per se vel procuratorem. XLIII.’ | |
| Incipit: ‘[s]uper q[uesti]o[n]e per vos mihi consulenda ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 44.] | |
| ‘Si statutum excludit feminas stantibus masculis et filia preteritur non potest dicere testamentum nullum sed eis deficientibus; sic per clausulam codicillarem debet restituere heredi deducta legittima sed Trebellianicam non potest deducere. Item quod substitutio compendiosa facta filio impuberi dicitur directa pupillari si dicit testator quod omnia bona sua sint substituti. XLIIII.’ | |
| Incipit: ‘[I]n nomine Domini amen. Super predictis occurrunt ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 45.] | |
| ‘Quod licet valeat datio arrarum pro sponsalibus tamen promissio non valuit vide hic. XLV.’ | |
| Incipit: ‘[I]n nomine Domini amen. Vannes Pauli tutor ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 46.] | |
| ‘Quando est fides danda rogito sive prothocollo imperfecto notarii mortui in preiudicium alterius. Item ex quibus causis non potest tutor auctoritatem interponere in contractibus pupilli. XLVI.’ | |
| Incipit: ‘[I]n nomine Domini amen. Viso quodam libro rogitorum ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 47.] | |
| ‘Quando tutor potest causam pupilli compromittere et quando compromissum minorem cum auctoritate tutoris sibi nocet. XLVII.’ | |
| Incipit: ‘[n]unquid tutor tutorio nomine possit ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 48.] | |
| ‘Substitutio pupillaris continet in se tacitam vulgarem etiam si fiat extraneo. XLVIII.’ | |
| Incipit: ‘[G]allus Falloppi condidit ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 49.] | |
| ‘Quando in testamento avi materni preteritur nepos testamentum est nullum et tunc si antequam dicatur nullum moriatur nepos an transmittatur hereditas ad avunculum vel patruum et an propter clausulam codicillarem valeant legata ibi facta XLVIIII.’ | |
| Incipit: ‘[N]icolucius decessit et testamentum non dixit nullum ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 50.] | |
| ‘Si testator relinquit uxori sue fructus redditus et proventus omnium bonorum suorum mobilium et immobilium non veniunt iura et actiones nec vestimenta viri et quid de vestibus uxoris preciosis et pecoribus et armentis et de prothocollis si testator fuit notarius. L.’ | |
| Incipit: ‘[G]ilius Petri de Florentia ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 51.] | |
| ‘Rogatus restituere hereditatem tenetur ultra vires hereditatis si non fecit iuramentum nec deducit Trebellianicam. LI.’ | |
| Incipit: ‘[I]n nomine Domini amen. Bonamenta fecit testamentum ...’ | |
| [[The table of contents reads 'inventarium' instead of 'iuramentum'].] |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 52.] | |
| ‘Quod preteritione postumi irrita manet institutio sed cetera firma permanent quod per verba si non vixerint et filios non habuerint est compendiosa in qua continetur pupillaris. Quod appellatione suorum heredum intelliguntur descendentes. LII.’ | |
| Incipit: ‘[I]n nomine Domini Salunben[is] Iohannelli suum condidit ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 53.] | |
| ‘Quod in fideicommisso universali etiam sub conditione relicto locum habet ius accrescendi. LIII.’ | |
| Incipit: ‘[P]icaredus decedens fecit testamentum ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 54.] | |
| ‘An in substitutione clausule generalis referatur ad proxima vel etiam ad remota et maxime quando de aliquo est spetialiter provisum etcetera. An compendiosa facta per verba communia vel directa sit fideicommissa vel pupillaris directa. An mater transiens ad secunda vota debeat reservare successionem aliis filiis per l. femine. LIIII.’ | |
| Incipit: ‘[A]ngelus Macie habebat unum filium ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 55.] | |
| ‘Quod filia instituta in re certa cum clausula quod plus petere non possit non escluditur a petitione rei emphiteotice pro rata ex stipulatione quesita et vide infra consilio lx. Quod de solvendo de canone preiudicat filiis quibus erat ius quesitum. LV.’ | |
| Incipit: ‘[I]n nomine Domini amen. Dominus Amatus ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 56.] | |
| ‘Quod substitutio que sit impuberi ut bona vendantur et distribuantur inter pauperes censetur directa si infra pupillarem etatem decedit. Quod tacita pupillari que venit existente testanti excludit matrem. Quod substitutio facta in omnibus bonis significat directa et excludit matrem. Nota quando relinquitur mulier domina et massaria. Quando relinquitur uxor domina et usufructuaria et massaria existentibus filiis trahitur ad alimenta eis deficientibus habet pleno iure et vide in consilio quod incipit Quidam nomine Theobaldus supra in consilio xx. Quod substitutio facta de pauperibus post pupillarem etatem est fideicom. et ideo legittima deducitur sed non Trebellianica ad pias causas. LVI.’ | |
| Incipit: ‘[I]n nomine Domini amen. Bar[tolus?] fecit testamentum ...’ | |
| [[In the table of contents the reference to a previous 'consilium' is different: 'xxix circa finem'].] |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 57.] | |
| ‘Quid important ista verba quod nullus decederet sine liberis. Quod substitutio facta personis disparibus et compendiosa non continet pupillarem. LVII.’ | |
| Incipit: ‘[A]nnacellus de Castro Plebis ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 58.] | |
| ‘Si pater recipit emphiteosim pro se filiis et nepotibus altero filiorum decedente sine filiis an accrescat alteri. Quod divisio facta inter plures habentes emphiteosim in requisito prelato valet. Quod quietatio facta super re emphote. non impedit agere in portione defecta nec ecclesie acquiritur. LVIII.’ | |
| Incipit: ‘[E]x themate predicto tria dubia ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 59.] | |
| ‘Intelliguntur de civibus liberis et ideo ultra contenta in contractu non sunt obligati. Item dicta fansichia et libertas stenditur etiam ad bona futura. LVIIII.’ | |
| Incipit: ‘[C]omune Spoleti concessit quibusdam ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 60.] | |
| ‘Questio quis capit emphiteosim pro se et filiis suis masculis et feminis tunc vigore dictorum verborum masculi et femine pariter addmittantur [sic] non successive nisi consuetudo illius patrie disponeret contrarium vel esset statutum quod stantibus masculis femine non succederent. Item predicta verba, scilicet quod filia in predicta emphiteosi pariter succedat cum masculo etiam si pater filium instituit universalem heredem et filiam in certa quantitate in qua voluit esse contentam. LX.’ | |
| Incipit: ‘[Q]uestio ista habet ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 61.] | |
| ‘Si filius familias presbiter et notarius rogatus a testatore scribit testamentum in quo instituitur eius pater heres cum clausula codicillari si non valet iure testamenti etcetera. Valet testamentum secus si non fuisset presbiter et tunc valent legata licet hereditas veniat ad succedentes ab intestato. LXI.’ | |
| Incipit: ‘[F]ilius familias presbiter notarius ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| ‘Factus civis alicuius civitatis per statutum vel reformationem efficitur civis vere et proprie non ficte. LXII.’ | |
| [Consilium 62.] | |
| Incipit: ‘[P]unctus talis est ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 63.] | |
| ‘Alienatio vel locatio facta a monacho rectore pastoralis ecclesie rectore posito per abbatem nomine suo non valet et non obligat successorem sed facta nomine ecclesie valet si eius precium conversum est in utilitatem ecclesie et primo casu quomodo facta est nomine proprio si intervenit solemnitas iuris debet peti restitutio in integrum alias successor potest sua auctoritate venire contra. LXIII.’ | |
| Incipit: ‘[F]actum sic proponitur ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 64.] | |
| ‘Si statutum civitatis permittitur [sic, sed in tabula est permittit] civi extrahere sive facere balconem vel porticum pro suo velle. An tunc si edificetur etiam spreta denunciatione novi operis non pro certa debet demoliri quia nunciatio non nocert edificanti iure permittenti. LXIIII.’ | |
| Incipit: ‘[S]uper puncto questionis vertentis ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 65.] | |
| ‘Si quis donet certas possessiones nepoti suo et remansit in earum possessione usque ad mortem non potest propterea alius heres suus non necessarius allegare donationem fuisse ficticiam. Item dicitur hic quomodo probetur contractus fictus vel simulatus. Item an ista fictio tollatur quomodo donator se constituit nomine donatarii possidere. Item quid operentur verba apposita in institutione quod donator renunciat exceptioni simulatis et operentur ficti. LXV.’ | |
| Incipit: ‘[F]actum tale est Petrus ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 66.] | |
| ‘Quid sit pax et an ab utraque parte debet fieri pactum pacis et quomodo committitur contra pacem. Item an capitulum quod penitur in instituto pacis rupte inclinatur da dantem auxilium vel favorem. LXVI.’ | |
| Incipit: ‘[A]d declarationem questionis ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 67.] | |
| ‘Si de quolibet contractu debet solvi gabella civium si instrumentum contractus id est rogitum notarii sit combustum et partes ne pereat memoria interim faciunt eundem contractum et tamen ex instrumentis non debet solvi alia gabella. LXVII.’ | |
| Incipit: ‘[S]atis dubia queritur ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 68.] | |
| ‘Ex quibus coniecturis presumitur venditio fraudulenta et presumptio fraudulenta que ex coniecturis infertus debet intelligi cum omnibus qualitatibus sibi ex coniecturis inherentibus. LXVIIII. [i.e. LXVIII]’ | |
| Incipit: ‘[P]roponitur quod Iohannellus ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 69.] | |
| ‘Quod statutum imponens penam alienanti in forensem vel nobilem nisi satisdet evitari potest satisdando usque ad sententiam. LXVIIII.’ | |
| Incipit: ‘[I]n nomine Domini amen. Viso statuto ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 70.] | |
| ‘Quod minor non habens curatorem potest dare res mobiles que non prohibentur per l. lex que tutores C. De admi. tu. sed potest restitui. Item qui non potest alienare nec poterit alienanti consentire. Quando unum est in solutione et alterum in obligatione quorum unum prohibetur de iure alterum permittitur spectatur eventus solutionis utrum valeat vel non. Consi. LXX.’ | |
| Incipit: ‘[R]everendissime domine. Viso puncto ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 71.] | |
| ‘Quomodo verba obligationis conferuntur in personam stipulantis et verba solutionis in personam alterius valet obligatio ut si dico promittis mihi dare Ticio alias non. Item in iudiciis alteri per alterum queritur obligatio. LXXI.’ | |
| Incipit: ‘[G]ellus fuit confessus se habuisse ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 72.] | |
| ‘An valeat pactum inter fratres dividentes hereditatem quod stantibus masculis descendentibus ex eis non succedant femine. Item quod in successione feudorum non habent locum iura communia civilia et an et quomodo derogetur per secundam conventionem factam inter fratres alteri per aliam secundam. LXXII.’ | |
| Incipit: ‘[E]t facto proponitur quod ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 73.] | |
| ‘An procurator constitutus in absentia si tamen est certificatus de mandato possit exercere officium etiam si non habeat instrumentum mandati. Item per que signa apparet de certificatione. Item an per acceptationem prebende secundo vacantis preiudicetur prime acceptationi alterius prebende si fiat cum protestatione. Item an dominus potest probare tercium aliquem fuisse suum procuratorem ex confessione ipsius procuratoris. LXXIII.’ | |
| Incipit: ‘[Q]ueritur utrum procurator constitutus ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 74.] | |
| ‘Quod emptor cui primo possessio fuerit tradita prefertur nec videtur tradita possessio quando emptor habet eligere locum incertum de certis idem si venditur ad mensuram ante mensuram. LXXIIII.’ | |
| Incipit: ‘[I]n nomine Domini amen. Petrus vendidit Berte ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 75.] | |
| ‘Si unus habet certas possessiones conductas vel alias hac conditione quod possit eas relinquere alterum si non fuerint sibi filios tunc ista condicio intelligitur si non fuerit filii tempore mortis. Item an imperator potest legittimare in terris ecclesie [vel] e converso. Item an conditio si filii ex legittima matre nascantur verificetur in legittimatione imperatoris. LXXV.’ | |
| Incipit: ‘[V]iso institutio locationis facte ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 76.] | |
| ‘Si pater donet filio suo emancipato omnia bona sua presencia et futura reservatis usufructibus et proventibus idem venientibus an liceat patri predicto in vigta sua disponere pro libito sue voluntatis et an valeat talis donatio et in hoc concluditur quod non valuit donatio. LXXVI.’ | |
| Incipit: ‘[I]n nomine Domini amen. Pater filio emancipato ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 77.] | |
| ‘Notarius dampnatus ex aliquo delicto infamiam irrogante non potest exercere officium notariatus habens in se dignitatem videlicet quod sit notarius principis vel ad banchum sed rogatus a partibus super contractu potest esse notarius. con. LXXVII.’ | |
| Incipit: ‘[Q]ueritur an notarius dampnatus ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 78.] | |
| ‘LXXVIII. Super puncto questionis vertentis inter dominum Raynaldum et çepme, et Falchonem quo queritur istud consilium vide in propriis terminis supra, consilio lxvi.’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 79.] | |
| ‘Si unus vendidit porcum factori carnificis vel institori potest agere pro precio contra carnificem. LXXVIIII.’ | |
| Incipit: ‘[Q]uidam vendidit uni institori carnifici ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 80.] | |
| ‘Quomodo iudex appellationis interposite super operis novi nuntiatione debet pronuntiare. Item de viribus precepti iudicis quod non edificetur et de clausula si senserit se gravatum compareat. LXXX.’ | |
| Incipit: ‘[Q]ueritur que sentencia sit ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 81.] | |
| ‘Si statuto civitatis cavetur quod possidens rem immobilem debeat eam cum omnibus iuribus ipsius insinuare sindi[cis] communis an donatarius cuius nomine donator possedit duobus annis incidere in penam qui hoc non fecit. Item quomodo probetur ista negativa. Item an agenti uti possidere obstet exceptio dominii tercii. Item an presumatur donatio ficticia propterea quia donator possedit nomine donatarii per duos annos. LXXXI.’ | |
| Incipit: ‘[M]artinus Forniconis de Eugobio ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 82.] | |
| ‘Si negetur potestas delegantis id est quod non habebat potestatem delegandi sufficit probare possessionem in qua erat tempore delegationis. Item quomodo iudex debet pronunciare in causa appellationis si pars dicit se lesam vide in eodem consilio Francisci et sequenti per Bar. LXXXII.’ | |
| Incipit: ‘[P]unctus questionis vertentis inter Albertum ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 83.] | |
| ‘LXXXIII. Super predicto puncto contento in proximo consilio domini Francisci quo queritur que sentencia sit ferenda in causa appellationis predictorum. Ad veritatem huius questionis investigandum est videndum etcetera. Vide de materia huius consilii plene et perfecte supra in consilio.’ | |
| [[The reference to a previous consilium is not accompanied by the number of it].] |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 84.] | |
| ‘Non potest qui liberare detentum in carceribus sine speciali mandato. Item statutum loquens de nullitatibus vel appellationibus habeat locum in nullitatibus factis vel appellationibus ante statutum interpositis. LXXXIIII.’ | |
| Incipit: ‘[I]n causa Stasii procuratoris Vannis de Pergula ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 85.] | |
| ‘Si respondetur ad positionem qui dicit quod possidet Ticius pro dote usque ad mortem quod heres credit an ex hoc videtur probata eius adicio et an titulus pro dote et pro herede possunt concurrere. LXXXV.’ | |
| Incipit: ‘[I]n questione Iohannis ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 86.] | |
| ‘Quod non creditur nuncio si dicit contra id quod primo dixit sicut nec etiam creditur testi. LXXXVI.’ | |
| Incipit: ‘[N]on creditur nuncio ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 87.] | |
| ‘Quod licet statutum velit trahi ad preterita non valet nec potest ad decifrare ferri. Et no[ta] quod laudum refertur ad tempus compromissi. LXXXVII.’ | |
| Incipit: ‘[F]actum tale est ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 88.] | |
| ‘Quod astringens se ad certum tempus debet illud limitate probare. Quod testis dicens falsum in uno etiam in consanguinitate totum vicia [sic]. Quod minor non potest renunciare iuri introducto propter imbecillitatem etiam cum iuramento quando constitucio est prohibitiva. LXXXVIII.’ | |
| Incipit: ‘[I]n questione inter Franciscum Bonelli ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 89.] | |
| ‘LXXXVIIII. Super supradicto puncto antedictus Ticius admittatur ad totam hereditatem insolidum an vero admittatur una cum megliorina [sic] ab intestato et videtur pro parte etcetera. Hunc punctum cum consilio vide supra consilio ix et infra consilio clxxxii et clxxxiiii. Bar. de Sax. L.D.’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 90.] | |
| ‘Quod mulier minor iurans in contractu non potest venire contra illud iuramentum ex eo quod nesciebat sibi competere beneficium restitutionis in integrum. Item lex ii. C. de test. vendi non habet locum in renunciacione facta liberaliter et non ob causam. Item intellectus legum per distin. et ab Anastasio C. mandati de cessione facta simulate. Item remedium quomodo non apparet testamentum quod petatur hereditas ab intestato. Item an renuncians iuri succedendi videtur renunciare successioni ab intestato en an iuramentum extendatur ad hunc casum. Item quomodo verba dubitative pro lata puta ut dicitur et similia vel verba enunciativa indicant dispositionem vel confessionem inter contrahentes. Item an iuramentum extendatur ad id quod fuit dictum per errorem. Item qualiter probetur negativa vel error. XC.’ | |
| Incipit: ‘[D]ilecto suo domino Francisco De Suaua ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 91.] | |
| ‘lege finalis C. de edicto divi Adriani tol. non habet locum in fideicommissario s[cilicet] quod ponatur in possessione omnium bonorum defuncti et decretum de super positum est ipso iure nullum et non est necesse quod aperte petatur pronunciari nullum et quid iurat possessionem auctoritate talis sententie nulle incidit in penam l. meminerint C. unde vi unde tunc non sufficit proclama generale ubi aliquis expresse esset citandus. Item quid requiritur ad hoc quod quis excusetur a dolo propter iniustam sentenciam vel iniustum titulum. XCI.’ | |
| Incipit: ‘[I]n nomine Domini amen. In questione vertenti in curia capitanei ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 92.] | |
| ‘Istud consilium satis sumatur per partes sed brevius hoc intendit ad quem pertinet probatio etatis an ad actorem an vero ad reum. Item qualiter probetur et qui testes sint sufficientes ad probandum etatem et qui testes probent ex dictis suis vel ne et quam causam debet testis assignare in probatione etatis vel in alia causa. XCII.’ | |
| Incipit: ‘[I]n questione vertente inter dominum Simonem de Perusio ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 93.] | |
| ‘Summatur sed melius hoc dicit solutum ex causa divisionis simpliciter si erat in debitum potest repeti secus si fuit solutum ex divisione sive ex transactione puta quia una pars transit alteri omne ius etcetera. XCIII.’ | |
| Incipit: ‘[P]resupo[s]ito quod peticio procedat ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 94.] | |
| ‘Summatur per partes sed melius sic licet de pecunia accepta ab administratoribus civitatis si non sit conversa in utilitatem civitatis tenentur ipsi tamen debet agi contra eos conditione ob causam et si sic non agitur an absolvi debuit ab impetitione actoris. XCIIII.’ | |
| Incipit: ‘[V]iso puncto questionis nobis ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 95.] | |
| ‘Si debitor obligavit omnia iura sua etcetera videtur obligare iudicis officium quod sibi competit ad taxationem expensarum. Et sentencia in qua iudex reservat taxationem expensarum valet licet sit conditionalis. Item an iudicis officium potest denegari quando libellus non est aptus sed ineptus. Item an libellus relictus ad aliam stipulationem posset salvari si alias esset ineptus. XCV.’ | |
| Incipit: ‘[I]n nomine Domini amen. Ex themate prop[os]ito ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 96.] | |
| ‘Quando monasterium iam exemptum cum suis possessionibus an possessio dicatur exempta quam possidet monasterium precario vel iniuste. Item quomodo datur licencia intrandi possessionem propria auctoritate alicuius an ista licentia transeat ad successores vel heredes illius. XCVI.’ | |
| Incipit: ‘[C]risti [sic] nomine invocato ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 97.] | |
| ‘Summatur per partes vel sic an et quando in causis summariis vel plenariis posset iudex abreviare dilationes datas [a l]. Item an iudex statuens terminum pro prima dilatione teneatur dare secundam. Item an secunda dilatio data a iudice sine cause agnitione vel cum iuramento procuratoris quod fuit impeditus ipse vel eius dominus valeat vel ne et ex quibus causis iuramentum procuratoris in tali casu non valet. XCVII.’ | |
| Incipit: ‘[I]n questione predicta primo considerandum ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 98.] | |
| ‘Lata sententia simpliciter non presumitur lite contestata nisi appareat in scriptis sed quando in sentencia fit mentio de litis contesta[tione] et est lata parte presente et tacente tunc infra decem dies appellationis non presumitur sed post sic si non fuit appellatum si parte contradicente non presumitur. XCVIII.’ | |
| Incipit: ‘[A]pparet sentencia lata ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 99.] | |
| ‘XCVIIII. Statuto civitatis Asisii cavetur quod omnia et sinula etcetera. Hoc consilium est superfluum quoniam est examinatum plene supra, consilio alias xcii, alias xciiii. Bar. de Sax. legum doctor.’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 100.] | |
| ‘prohibet testes reprobari post certum tempus eo elapso non potest iudex contra eos de falso inquirere. Item si statutum mandat inquiri infra certum tempus de crimine an si postea inquiratur valeat inquisitio. Item an statutum generaliter loquendo deroget statuto specialiter loquenti. Item an valet processus ubi non competit actori ius agendi vel accusandi. Item si statutum dicit aliquos absentes ponendos in banno et si passi fuerint se stare in banno per certum tempus quod habeantur pro consensis an lapso termino possunt condempnari de criminibus impetuntur. Et an contra presumptionem iudicis et de iure admittitur probatio in contrarium per confessionem partis adverse et quid de confessione facta et quid si iudici alias non constet delicto nisi per illam dactam confessionem contumatie an potest abdentem condempnare de delicto propter statutum predictum. C.’ | |
| Incipit: ‘[A] domino Cyno de Bononia ...’ | |
| [[In the table of contents the text begins with the word 'Statutum'].] |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 101.] | |
| ‘Quod statutum prohibens appellationem de condempnatione certi delicti trahitur ad omnem condempnationem ex dicto delicto originaliter descendentem secus si incidenter vel ex alia causa descendat quod licet statuta legittiment personam minoris non propterea impedit restitutionem et eo est ipse lesus quod se condempnari probavit. Quod si statutum dat opinionem in penis substinendis facta semel electione non licet variare quando sit per futurum subiunctivi. Quod melius est penam corporalem eligere et pacem consequi quam pecuniam solvere et in odio remanere et ideo minor lesus restituitur si aliter eligat quod autem sacramenta non habent locum in iuramento de preterito vel presenti sed de futuro. CI.’ | |
| Incipit: ‘[G]irardus de Tuderto minor xxv ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 102.] | |
| ‘Quomodo probetur negligencia quando in aliquo actu requiritur diligencia et quomodo testes probant neglicenciam vel negativam. Item quando unus tenetur aliquod maleficium inquirere quomodo potest probare suam diligenciam et excusare suam negligenciam. CII.’ | |
| Incipit: ‘[C]arissime domine isti nostri ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 103.] | |
| ‘CIII. Punctus questionis talis est quia queritur an notarius condempnatus ex aliqua causa extra munus officii notis que eum facit infamem posset conficere instrumenta etcetera. Istud est superfluum ut patet supra in consilio lxxvii. Bar. de Sax.’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 104.] | |
| ‘Ad hoc quod magister percuciens discipulum non teneatur actione iniuriarum vel ex aliquo delicto quod sufficit probari et de causa sciencie testium. CIIII.’ | |
| Incipit: ‘[V]isis testibus examinatis ad defensam ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 105.] | |
| ‘Quando iudex tenetur stare ad sindicatum se recusat illum iudicem coram quo impetitur et ille procedit non valet eius processus. Item ponit ca[usa]s quibus post propositam recusationem non valet processus sine appellatione et etiam si non proponatur si c[aus]a suspitionis est notoria. CV.’ | |
| [[The table of contents has 'opponatur' instead of 'proponatur'].] | |
| Incipit: ‘[I]nquiritur contra dominum Io. de Pisana ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 106.] | |
| ‘Si statuto disponitur quod percuciens cum armis puniatur certa pena et percuciens cum manu puniatur alia minori tunc percutiens cum cum dentibus non debet puniri pena percucientis cum armis sed secunda minori arguendo de similibus ad similia. CVI.’ | |
| Incipit: ‘[S]tatuto Castri Plebis sub rubrica de percucientibus ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 107.] | |
| ‘Si statuto cavetur quod bannitus habeatur pro confesso de crimine lapso termino banni nec ad defensionem criminis admittatur. An lapso termino potest iudex admittere exceptiones competentes per bannitum oppositas et minuere penam. Et quod operetur bannum secundum statuta Ytalie. CVII.’ | |
| Incipit: ‘[V]isis omnibus statutis predictis ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 108.] | |
| ‘Si statuto cavetur quod pro quolibet verbo iniurioso debet quis puniri certa pena quomodo tunc debet intelligi unum verbum iniuriosum et an pro multis verbis idem significantibus debet quis puniri una pena vel multiplici quando dicuntur in eadem rixa et quid si a condempnatione appelletur quales sunt partes iudicis appellationis. CVIII.’ | |
| Incipit: ‘[I]n questione vertente inter dominum Nicolaum ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 109.] | |
| ‘Si statuto cavetur quod percuciens alium cum sanguinis effusione condempnatur in certa quantitate et exbanniatur. Item alio statuto quod bannitum possit quis impune occidere tunc si quis percussit alium cum gladio apto ad scindendum panem et vulnus fecit et exivit sanguis licite possit condempnari et exbanniri et etiam occidi tanquam bannitus. CVIIII.’ | |
| Incipit: ‘[I]n Dei nomine amen. Contra Ticium ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 110.] | |
| ‘Si unus accusatus est de percussione et ille excipit quod fecerint ad sui defensionem tunc si duo testes deponunt de percussione simpliciter et aliqui de percussione sed quod fecerat ad sui defensionem et redidit causam dicti quia viderunt tunc debet absolvi et vide quando testes debent reddere causam dicti per sensum corporeum expressum et quando per sensum in genere. CX.’ | |
| Incipit: ‘[Q]uidam Massiolus accusatus extitit ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 111.] | |
| ‘Quando quis condempnatur de crimine alias de iure irrogante infamiam an iudex potest sibi in sentencia reservare famam ita quod non sit infamia maxime qudno condempnatur ex contumacia vel ex alia iusta causa. Item hic ponitur multiplex et diversa reprobacio testium et eorum dictorum ac etiam aprobatio. Item quid operetur verba apposita in sentencis scilicet quod constat nobis et nostre curie contenta in inquisitione omina vera. CXI.’ | |
| Incipit: ‘[Q]ueritur et in dubium revocatur ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 112.] | |
| ‘Su unus accusatur de turbata possessione quia intravit etcetera, et ille dicit quod quod intravit tanquam in re sua quia fuit avi sui et probat, tamen si accusator probat antiquiorem possessionem debet optinere. Item quot modis dicatur quis turbare possessionem alterius et quando tenetur de turbata possessione. CXII.’ | |
| Incipit: ‘[Q]uidam accusatns [i.e. accusatus] de turbata possessione ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 113.] | |
| ‘Si in accusatione adulterii testis dicat quod sit publica vox et fama adulterum cognovisse uxorem talis et quod vidit eos in actu propinquo commiseri non propterea probat adulterium nisi primo non probet matrimonium fuisse inter adulteram et eius maritum et dictum testis non trahitur ad consequentiam. CXIII.’ | |
| Incipit: ‘[P]rocessum est contra Ticium ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 114.] | |
| ‘CXIIII. Isto statuto posito sub rubrica de pena vendentis possessionem etcetera. Modo quid a[utem] vendidit possessionem contra formam statuti. Unde inquisit[us] fuit et post responsionem per eum factam obtulit fideiussorem etcetera. Istud consilium vide supra in terminis in consilio lxxiii.’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 115.] | |
| ‘Si statuto cavetur quod percuciens alium debet in certa quantitate condempnari si debilitatus seu percussus hoc pecierit debet intelligi quod libellus oferatur [sic; the table of contents reads offeratur] et lis contestatur etcetera. alias non potest iudex condempnare. Item an confessus simpliciter quo ad unum delictum contentum in libello accusationis et dicit se enim esse culpabilem de aliis an videtur litem contestari vel respondere negative super aliis. CXV.’ | |
| Incipit: ‘[S]uper eo quod queritur utrum potuerit potestas ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 116.] | |
| ‘Si statuto cavetur quod pro maleficio filii de quo est condempnatus teneatur [in the table of contents it follows: pater] solvere pro eo penam et bannum. Item alio statuto cavetur quod bannitus habeatur pro confesso et eius bona destruatur tunc si filius bannitus pro maleficio et propterea condempnatus ob contumatiam pater non tenetur solvere dictam quantitatem quia non constat de maleficio vere sed ficte, scilicet per contumaciam et bona patris non veniunt destruenda quia non sunt filii nec erant tempore delicti erco etcetera. CVI. [i.e. CXVI].’ | |
| Incipit: ‘[S]tatuto Perusine civitatis cavetur quod si quis ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 117.] | |
| ‘Si accusatus quis de percussione cum armis vel cum sanguinis effusione et postea non constet nisi de percussione tantum sed non cum illa qualitate absolvendus est reus. Item si quis accusatur simpliciter et postea constet de percussione cum armis non debet condennari nisi de simplici confessione. Item an sit licitum accusatori uti illa cautela quod si aliquid non credit esse probatum dicat quod detrahitur illud de accusatione ante sentenciam. CXVII.’ | |
| Incipit: ‘[A]ccusatio fuit instituta contra Martinum ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 118.] | |
| ‘Si testator habens filium spurium et habentem filium legittimum et instituit eos heredes et adiecit quod si filius eius filius ex quacumque causa non posset capere hereditatem quod substituebat nepotem sicut aliqua detractione vel diminutione tunc tota hereditas debet devenire ad heredem tam ex institutione quam ex substitutione et utraque valet de iure et spurius non debet habere usumfructum. Item non potest venire agnatum etcetera. CXVIII.’ | |
| [[The table of contents reads 'sine' instead of 'sicut'].] | |
| Incipit: ‘[O]ddutium Cornetti de Gualdo habens filium spurium ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 119.] | |
| ‘Si sacerdos dimisit aliquid nomine dotis vel legatorum filie sue sponse tunc quia ipsa capere non potest non venit fiscus sed proximus testatori. Item an talis filia potest prescribere dicta bona contra proximum agnatum testatoris. Item an et q[uomod]o quod non potest capere quia ut indignus debeat venire ad fiscum et q[uomod]o ad proximum et quot modis dicatur quis indignus. CXIX.’ | |
| Incipit: ‘[D]ominus Dominicus magistri Thebaldi ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 120.] | |
| ‘Si quis capit emphiteosim ab ecclesia pro se et filiis suis legittimis usque in tertiam generationem tunc an ad eandem emphiteosim non venit filius per nominationem filii et institutionem heredis legittimatus. Item q[uomod]o intelligitur quod quando pater filium naturalem nominat super filium videtur eum legittimare etcetera. CXX.’ | |
| Incipit: ‘[V]erutius Coradutii de Caprilia ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 121.] | |
| ‘An actio de dote duret si aliquid est datum in solutum et nondum est mensuratum Item cum datur mulieri pro dote id quod super ipsa possedit extra dotem et probat antiquiorem possessionem an hoc probato cesset actio de dote concluditur quod non. CXXI.’ | |
| Incipit: ‘[I]n questione domini Cyoli de Actiano ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 122.] | |
| ‘Si Titius habet centum pro dote Sempronie si contraxerit matrimonium cum Seyo et in casu quo non contraheretur matrimonium promisit restituere illa centum Sempronie tunc si illa requisivit Seyum ut contraheret matrimonium secum et ipse dixit se nolle contrahere statim potest ipsa petere illa centum. CXXII.’ | |
| Incipit: ‘[L]ator presentis cedule fuit confessus ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 123.] | |
| ‘Factum [i.e. fratrum, as in the table of contents] alter confitetur se habuisse centum a fratre pro dote uxoris sue pro quibus fecit quietationem et recepit unam petiam terre pro hac dote, an uxor illius possit petere ex ista confessione potest petere dotem predictam si alias non apparet et casu quo sic an debet habere illam petiam terre an pecuniam pro dote. CXXIII.’ | |
| Incipit: ‘[F]actum sit se habet Titius ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 124.] | |
| ‘Si tutor dedit fundum in dotem et vir promisit sibi restituere dotem ac postea ambo vendiderunt fundum et quilibet confessus est se recepisse precium tamen soluto matrimonio mulier potest repetere ab herede precium fundi. CXXIIII.’ | |
| Incipit: ‘[P]unctus questionis talis est: domina P misit L et dedit sibi in dotem ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 125.] | |
| ‘An uxor soluto matrimonio potest repetere ab heredibus viri fructus rerum parefrenalium et qui dicantur fructus industriales. CXXV.’ | |
| Incipit: ‘[Q]uestio talis est Titius habens uxorem ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 126.] | |
| ‘Si frater dotem sororem et ponit pactum quod soluto matrimonio dos remanet penes virum et iuravit non venire contra, tamen si solvitur matrimonium morte viri potest uxor repetere illam dotem non obstante iuramento. CXXVI.’ | |
| Incipit: ‘[T]itius maritavit suam sororem ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 127.] | |
| ‘Si fratres dederunt dotem pro sorore et pacti fuerunt restitui eis dotem soluto matrimonio morte sorori etiam cum filio etcetera, demum ipsa testata est in articulo mortis et eis consentientibus filium suum heredem in omnibus bonis instituit an post eius mortem fratris [i.e. fratres, as in the table of contents] possunt petere predictam dotem concluditur quod non. CXXVII.’ | |
| ‘[The table of contents correctly reads fratres].’ | |
| Incipit: ‘[Q]uidam fratres de communi patrimonio ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 128.] | |
| ‘Soluto matrimonio si uxor fuit alimentata a filiis an potest illa alimenta ab heredibus viri. Item an potest petere dotem cum usuris et de c[ausa] salubriter etcetera. CXXVIII’ | |
| Incipit: ‘[F]ranciscus habuit in uxorem quandam ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato | |
| [Consilium 129.] | |
| ‘An ius adeundi hereditatem mater nam currat filie existenti in potestate patris vel post xxx anno currat contra eam et aliquo tempore incipiat an a tempore pupilari etatis. Item si pater possidet hereditatem uxoris sue matris pupilli an videatur posseidere pro filio. CXXIX.’ | |
| Incipit: ‘[Q]uidam habuit uxorem pro qua confessus est ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato | |
| [Consilium 130.] | |
| ‘Si pater dotet filiam et stipulatur sibi dotem restitui casu quo solveretur matrimonium morte viri sine filiis an eo viro mortuo cum filiis debet sibi restitui dos vel ceda lucro viri mortui vel eius filiis. CXXX.’ | |
| Incipit: ‘[P]ater dedit dotem ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato | |
| [Consilium 131.] | |
| ‘Si avus reliquid nepti ex filio dotem et postea pater dotet an presummitur istud relictum factum contemplatione neptis an vero contemplatione filii et an ista dos debet computari filie in legittima patris sui et bonum consilium ponit hic. Bartolus. CXXXI.’ | |
| Incipit: ‘In Dei nomine amen. Primo arguitur quod dicta domina Miguntia ...’ | |
| Explicit: ‘... sibi debetur pro supplemento legittime etcetera. Ego Bartolus de Saxo. ita consulo.’ | |
| [[The same title and number are repeated for a second 'consilium' applied to a different case].] |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 131.] | |
| ‘Si avus reliquid nepti ex filio dotem et postea pater dotet an presummitur istud relictum factum contemplatione neptis an vero contemplatione filii et an ista dos debet computari filie in legittima patris sui et bonum consilium ponit hic. Bartolus. CXXXI.’ | |
| Incipit: ‘Statuto civitatis Eugubii cavetur ...’ | |
| Explicit: ‘... Concluditur ergo ipsum debere lucrari illam tertiam etcetera. Bart. de Sax.’ | |
| [[See above].] |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 132.] | |
| ‘Si statuto cavetur quod maritus debet lucrari tertiam partem dotis quam percepit matrimonio soluto per obitum uxoris non relictis filiis ex matrimonio tunc maritus debet etiam lucrare in tertiam de dote soluta et etiam de promissa per patrem qui fuit in mora solvendi. CXXXII.’ | |
| Incipit: ‘[I]n Dei nomine amen. Licet in questione predicta ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [in loco consilii 133.] | |
| ‘Ibi erat unum consilium superfluum numero tali CXXXIII. Ex quo correspondet lecture precedentis consilii.’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 134.] | |
| ‘Si statuto universitatis Studii cavetur quod scolaris pro introitu matricule solvat xx solidos et unus solvit et fuit absens per quinquennium et rediit iste debet privari sed iterum solvere non tenetur. CXXXIIII.’ | |
| Incipit: ‘[U]niversitatis nostre statuto cavetur ut quilibet scolaris pro introitu ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 135.] | |
| ‘Si statuto cavetur quod occupans plateam corio alicuius animalis solvat tantum tunc an tenens in manibus debet solvere. CXXXV.’ | |
| Incipit: ‘[S]tatuto Castri Plebis cavetur quod quicunque ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 136.] | |
| ‘An valet consuetudo vel prescriptio quod certum castrum possit eligere potestatem undecunque vellet. Item an gubernator alicuius provintie potest statuere quod nulla civitas eligat sibi potestatem sub certa pena. Item que sit differentia inter consuetudinem et prescriptionem. CXXXVI.’ | |
| Incipit: ‘[C]apitaneus patrimonii fecit unam suam constitutionem ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 137.] | |
| ‘Si statuto cavetur quod non implens voluntatem testantis infra annum incurrat penas legales et quod non requiratur monito[m] [sic] an heres non solvens legata iuncurrat penas autem, hoc amplius C. de fideicom. Item stante dicto statuto si testator dedit certos executores pro legatis particularibus an heredes excusentur propter illos executores sibi coniunctos a penis legalibus. Item an agens ad penam dicti statuti vel prefate autentice excludatur quia non prestitit cautionem de suplenda voluntate defuncti. Item quomodo probatur legatum non esse solutum. CXXXVII.’ | |
| Incipit: ‘[S]tatuto communis Gualdi cavetur quod ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 138.] | |
| ‘Si statuto cavetur quod decedenti ab intestato sine filiis legittimis succedant propinqniores [i.e. propinquiores] de linea paterna tantum an pupillo decedenti quia non potest facere testamentum succedant illi propinquiores vel sola mater. Item quot modis dicitur intestatus et de intellectus l. trium legum et de communi usu loquendi. CXXXVIII.’ | |
| Incipit: ‘[H]ec est copia cuiusdam statuti sancti Severini ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 139.] | |
| ‘Di datur potestas aliquibus providendi et ordinandi et executioni mandandi certum quid tunc si per primum ordinamentum non potest fieri plena executio possunt iterum providere quo usque exequatur. CXXXIX.’ | |
| Incipit: ‘[S]tatuto communis Perusii cavetur quod singulis ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 140.] | |
| ‘Si statuto cavetur quod quarta pars condemnationis debeat proximiori consanguineo occiso an debetur ista quarta pars condemnationis proximiori forensi etcetera. CXL.’ | |
| Incipit: ‘[Q]uidam de manu fuit occisus in Castro Plebis ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 141.] | |
| ‘Si statuto cavetur quod decedenti an intestato sine filiis in bonis paternis succedunt propinquiores ex linea paterna et in maternis ex linea materna tunc si pupillus decedit viva matre an veniant agnati proximi in bonis paternis vel mater. Item de duobus adiecti vis neutraliter positis etcetera. CXLI.’ | |
| Incipit: ‘[S]tatuto Urbis Veteris cavetur quod si quis decesserit ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 142.] | |
| ‘Si statuto episcopi cavetur quod executores testamentorum exequantur testamenta infra annum et postea non se possent intromittere an executor datus ad declarandum voluntatem defuncti potest declarare in voluntatem post annum et concluditur quod sic. Item quis proprie dicitur executor. Item an dictus executor potest declarare tali modo quod non debeatur quarta episcopo secundum c. finale de testamentis. Item an dicta constitutio liget executores qui sunt extra diocesim constituentes et alterius diocesis. CXLII.’ | |
| Incipit: ‘[C]onstitutione cameri. Episcopi cavetur ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 143.] | |
| ‘Si filius spurius presbiteri dimittit filio suo legittimo tutorem patrem suum in testamento non potest esse tutor nec etiam ratione agnationis nec cognationis etcetera. CXLIII.’ | |
| Incipit: ‘[P]aulus filius Gualterii presbiteri post sacerdotium ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 144.] | |
| ‘Si iudex dat curatorem furioso non conservata forma l. de curatoribus C. de epoiscopali audi. et l. si C. de cura su. nihil valet quod agit excepto quod episcopus non debet intervenire nec primates cum hoc non habeat consuetudo ergo etcetera. CXLIIII.’ | |
| Incipit: ‘[I]udex conmmunis [sic] Asisii dedit curatorem ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 145.] | |
| ‘An valeat tutoris datio facta a iudice non precedente inquisitione. Item an valeat quando tutor non est eiusdem originis pupilli vel domicilii. Item si mater est tutrix et dicit se velle transire ad secundas nuptias an avia preferatur aliis agnatis legittimis vel tutori a iudice dato. Item an mulier dicens se velle transire ad secundas nuptias desinat esse tutrix statim antequam transeat. etcetera. CXLV.’ | |
| Incipit: ‘[F]actus sic se habet quidam nomine Bonagandus ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 146.] | |
| ‘Autentica ex causa C. de liber preterit [i.e. de liberis preteritis] habet locum quando testator sciebat se preterire filium secus si ignorabat unde tutor datus in tali testamento non valet si non confirmetur. CXLVI.’ | |
| Incipit: ‘[V]iso puncto predicto iur[ibus?] et all.[?] in eo contentis ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 147.] | |
| ‘Si duo sint dati fideicommissarii a testatore una an altero mortuo possit alter exercere libere officium et concluditur quod sic. Item late de dictione una. CXLVII’ | |
| Incipit: ‘[F]actum tale est predictus mitus [sic] ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 148.] | |
| ‘Si testator sciebat tutorem quem dedit in testamento esse suum creditorem vel debitorem non propterea prohibetur a tutela secus si ignorabat per autem minoris. C. qui da. tu. po. et intelligitur alias quam ex testamento. CXLVIII.’ | |
| Incipit: ‘[I]n nomine Domini amen. Questio ista in hoc principaliter ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 149.] | |
| ‘Quando iudex sententiat secundum id quod relinquitur arbitrio suo et si non deferat iuramentum in litem alteri parti cui videt non deferendum non propterea potest ab eo appellari et si appelletur et appellans non probat iniquitatem sententie tunc iudex appellationis debet iudicare bene sentenciarum et male appellatum et condempnare victum victori in expensis etiam in causa appellationis factis. CXLVIIII.’ | |
| Incipit: ‘[L]itteras magnificencie vestre recepi ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 150.] | |
| ‘De materia precedentis consilii et primo an in causa appellationis quando unus fuit pro parte condempnatus et pro parte absolutus et appellavit an tota sententia suspendatur vel tollatur et causa quo pro parte tantum an appellans predictus qui peciit sentenciam executioni mandari coram iudice a quo pro et a parte que faciebat pro eo u[e]r[o] recedere a sua appellatione. Item quando pupillus agit contra tutorem dicens eum non posuisse res certas in inventario que probatio debet fieri et quid si iudex noluit deferre iuramentum in litem et si detulit an iudex appellationis potest aliquid agere. Item quomodo debet fieri probatio de fructibus recollectis ex bonis pupilli et quomodo debet fieri liber rationum a pupillo vel ab eius tutore. CL.’ | |
| Incipit: ‘[C]um predicta examinarem plura alia dubia ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 151.] | |
| ‘Si testator dicit quod relinquit filie sue v ratione legittime etiam si non dicat et eam heredem in eis instituo valet testamentum quia sic videtur relinquere, scilicet ratione institutionis. CLI.’ | |
| Incipit: ‘[M]arsilius inter cetera sic deposuit ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 152.] | |
| ‘De consilio supra proximo s[cilicet] quod verbum relinquo est co[mun]e et in dubio intelligitur directum. CLII.’ | |
| Incipit: ‘[E]t ego Franciscus Tigrini legum doct. De Pisis et nunc legens in Studio Perusio [i.e. Perusino] slaco semper consilio saniori consulo ut supra dictum est per dictum dominum Bartolum excellentissimum legum doctorem. Nam verbum relinquo est verbum commune ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 153.] | |
| ‘Relictum filio non iure institutionis sed sub hoc vocabulo reliquo vicia testamentum nam licet verbum relinquo adiectum universitati bonorum denotat institutionem heredis sed non eius particulari. CLIII.’ | |
| Incipit: ‘[Q]uamvis maximi doctores subtilissime moti fuerint tamen contrarium ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 154.] | |
| ‘Si mulier heres instituta facit inventarium sed non cum debita iuris solempnitate idest non vocat legatariis specialiter nec adhibitis testibus loco legatariorum absencium an sufficiat sibi ut possit extrahere Falcidiam. Item si conveniatur a legatariis et creditoribus ultra vires hereditatis possit se excusare propter iuris ignoranciam cum agat de dampno vitando. CLIIII.’ | |
| Incipit: ‘[M]aritus fecit heredem uxorem et multa legata ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 155.] | |
| ‘Si quis donet omnia bona sua Ticio si contingat eum decedere sine filiis vel si contingat filios suos mori etiam sine filiis et dicit quod mater sua hoc sibi mandavit et ipse ratificat ex nunc ac tempore mortis sue reliquit filium qui obiit ab intestato sine filiis an bona ista debent venire ad matrem istius filii uxorem illius donantis vel ad donatarium heredem qui fecit testamentum et donationem sibi. CLV.’ | |
| Incipit: ‘[F]acti continencia proponitur sub hac forma ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 156.] | |
| ‘Si testator reliquit certam rem uni et fecit eum heredem in eadem re et voluit eum amplius petere non posse et instituit in reliquo sue hereditatis ventrem sue uxoris heredem universalem si esset pregnans ac eo mortuo reperitur quod uxor non erat pregnans, an hereditas tota debeat devenire ad institutum in prefata certa re tanquam ad heredem universalem vel alios proximos tanquam ab intestato succedentes. CLVI.’ | |
| Incipit: ‘[T]icius fecit testamentum in quo inter cetera ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 157.] | |
| ‘An in casu aut[em] bona damnatorum C. de sent. pas. veniant collaterales. Item an fisco transmittantur ipso iure bona dampnatorum vel requiratur aditio et an bona dampnati transeant ad matrem et alios ascendentes et descendentes ipso iure vel requiratur adicio. Item in quibus casibus heres non representet in totum personam defuncti. CLVII.’ | |
| Incipit: ‘[I]n nomine Domini amen. Super hiis ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 158.] | |
| ‘Istud consilium non est Bar. sed Francisci de Pisis contra Bar. et si non vero consilium Bar. contra quod est istud non bene potest intelligi sed loquitur de filia an potest excludi a successione prescriptione xxx annorum et de successorio edicto et de tempore restitutionis in integrum an computetur in prescriptione. Item de prescriptione contra minorem. CLVIII.’ | |
| Incipit: ‘[P]redicte rationes quantumcumque sint decore ...’ | |
| [Also attributed to Francisco de Pisis (see S. Lepsius, Bartolus de Saxoferrato, entry in C.A.L.M.A., n. 73,322)]. |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 159.] | |
| ‘Si statuto episcopi cavetur quod nemo locet possessiones ecclesie ultra quinquennium sine licencia episcopi alias quod non valeat contractus et rector ecclesie compromisit super certis possessionibus ecclesie et arbitri mandarunt quod adversarii deberent laborare certas possessiones ecclesie per sex annos et solverent ecclesie certas corbas annuatim de grano an appellatione locationis comprehendatur iste contractus innominatus. Item de statuto quando debet extendi ad similes casus vel ne, et de multiplici interprecatione verborum. Item an dictum laudum sit nullum pro toto tempore excessivo quinquennii. CLVIIII.’ | |
| Incipit: ‘[V]isam quadam constitutione edi[?] ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 160.] | |
| ‘Si tu meo mandato cepisti mutuo certum [sic] a mercatore et ego promisi te servare indempnem demum mercator fecit tibi refutationem de illis centum et confitetur per te satisfactum fuisse an tu vigore istius confessionis poteris agere contra me ad illa centum. CLX.’ | |
| Incipit: ‘[T]icius promisit Sempronio eum indempnem conservare ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 161.] | |
| ‘Que differencia sia inter pacta feudalia et emphitheoticaria et an pacto apposito per directum dominum fundi concedendo illum in emphitheosim quod propter canonem non solutum non incidat emphitheota in commissum videlicet et si licet purgare moram infra certum tempus et non fuit purgata an incidat in commissum. CLXI.’ | |
| Incipit: ‘[I]n nomine Domini amen. Proponitur quod sindicus ...’ | |
| [[The table of contents reads 'valeat' instead of 'videlicet'].] |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 162.] | |
| ‘An quietatio facta a minore annis xxv sine tutore vel curatore alicuius rei prohibite alienari valet et de multiplici impugnatione quietationis facte per minorem. CLXII.’ | |
| Incipit: ‘[I]n nomine Domini amen. In questione predicta ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 163.] | |
| ‘An credatur sumpto habito de libro notarii mortui ubi non est subscriptio notarii sed intitulatio libri tantum ipsius notarii ostensio citationis non est necesse quod fiat a iudice sedenti pro tribunali sed satis est quod fiat extra iudicium ideo non viciatur propterea processus. Item de actu facto a iudice dilatione pendente. CLXIII.’ | |
| Incipit: ‘[Q]ueritur si aliqua scriptura ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 164.] | |
| ‘Commissio citationis non est necesse quod fiat a iudice sedente pro tribunali sed satis est quod fiat extra iudicium ideo non est viciatur propterea processus. Item de actu facto a iudice dilatione pendente. CLXIIII’ | |
| Incipit: ‘[P]rocessus et sententia videntur ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 165.] | |
| ‘An condempnatus aliquo modo de falsa moneta potest appellare et si appellet que sunt partes iudicis appellationis stante statuto etcetera. CLXV.’ | |
| Incipit: ‘[I]n questione qua queritur an ser Leonus possit ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 166.] | |
| ‘Si ego vendo tibi rem pro pretio quod arbitratus fuerit Ticius et ante suum arbitramentum ego sum exbannitus et mea bona sunt publicata et postea fuit Ticius arbitratus an valeat arbitramentum factum me absente et post bonorum publicationem. CLXVI.’ | |
| Incipit: ‘[S]alamanus de Spoleto vendidit cuidam suam unam possessionem ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 167.] | |
| ‘Si unus habet ex privilegio quod posset liberare diebus certis aliquos de carceribus et statuto cavetur quod nullus liberetur de carcere nisi primo habuerit pacem cum offenso et Ticius quis blasfemavit Deum et propterea missus est in carceribus an possit liberari per illum privilegiatum de carceribus et concluditur quod sic. CLXVII.’ | |
| Incipit: ‘[Q]uod mi[ni]ster fratrum de p[e]n[itent]ia teneatur et debeat extrahere ...’ | |
| [[The table of contents reads 'blasphemavit'].] |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 168.] | |
| ‘Si unus sociorum habens filium instituit eundem filium heredem et mandavit quod comuniter viveret cum alio socio quid importet hoc adverbium comuniter et si alius socius patris sui habebat multam familiam et ipse nullam an potest repetere quicquid ultra exposuit. Item si pater suus mandavit restitui male oblata et quod staretur dicto alterius socii quomodo debet hoc intelligi an sufficiat iuramentum consocii. CLXVIII.’ | |
| Incipit: ‘[Q]uidam habens bona communia cum Ticio ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 169.] | |
| ‘Si statuto cavetur quod citatus ad citationem si comparet ad se excusandum non posset capi illa die nec sequenti et unus exbannitus condempnatus de pecunia et venit ad se excusandum an potest capi stante dicto statuto. CLXVIIII.’ | |
| Incipit: ‘[S]tatutum civitatis Tuderti dicit quod ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 170.] | |
| ‘Si testator habens filium eum instituit et extraneum ac reliquit uxorem suam dominam et usufructuariam omnium bonorum suorum qu[i]d ipsa uxor vigore istorum verborum debeat habere. con. CLXX.’ | |
| Incipit: ‘[P]etrus Maioli de Perusio in suo testamento ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 171.] | |
| ‘Si testator instituit postumum suum heredem et ei substituit extraneum ac uxorem dimisit dominam et usufructuariam omnium bonorum suorum donec vitam vidualem servaret quid debeat habere uxor vigore illorum verborum. CLXXI.’ | |
| Incipit: ‘[N]icolaus ser Amati instituit ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 172.] | |
| ‘Si civitas vel eius consilium dat potestatem prioribus statuendi et ordinandi super facta libre an libertatis et super statu civitatis tunc non possunt statuere quod ille qui ante erat civis habeatur pro comitatensi propterea quia eius frater est comitatensis. Item licet eadem civitas sit libera ita quod ab ea non appellatur tamen per talem potestatem non possunt priores inhibere appellationem a diffinitiva sed ab interlocutoria sic. Item an possunt statuere quod iudex non possit sindicari super predictis sentenciis. Item dicit quod filius rustici natus in civitate non dicitur civis. Item quid possunt statuere aliud dicti priores circa prescriptionem et circa alia. Consilio CLXXII.’ | |
| Incipit: ‘[D]ubia occurrencia in questione Martini Ugolini et Saoli Antonii de Tuderto ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 173.] | |
| ‘An filii diversorum fratrum non stantibus fratribus succedant per capita vel per stirpes et concludit Bar. hic cum Acursio quod in stirpes. CLXXIII.’ | |
| Incipit: ‘[S]uper hereditate domine Nole de Assisio [sic] ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 174.] | |
| ‘An instrumenta confecta per notarium infamem valeant vel ne et concluditur quod sic: si non sit privatus officio notariatus maxime si non condempnatus ratione sui officii et an infamia repellat a dignitate ipso iure. CLXXIIII.’ | |
| Incipit: ‘[S]er Iohannes de Castro Duranti de Tuderto ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 175.] | |
| ‘Si statuto cavetur quod adulter puniatur certa pena tunc licitum est adultero facere pacem cum marito adultere et minuere penam statuti nec debet facere pacem cum uxore adulterata quia non dicitur iniuriata. CLXXV.’ | |
| Incipit: ‘[D]omino potestati Terre Roche Contrate ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 176.] | |
| ‘Si iudex citat ad audiendum sententiam ante horam nonam et reperitur eadem die an presummatur sententia lata eadem hora ut valeat et quid de aliis terminis statutis ad aliquid faciendum. CLXXVI.’ | |
| Incipit: ‘[P]luries contingit et varie iudicatum est ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 177.] | |
| ‘Si testator heredem instituit matrem in certa quantitate et prohibuit ne amplius peteret alias quod caderet a legato vel hereditate ac postume eius reliquit pro dote etiam certam quantitatem et ei pupillariter substituit tunc si nascatur postuma mortuo testatore et postea moriatur post matrem testatoris tota hereditas defuncte per eam transmittatur ad eius matrem quia testator mortuus est ab intestato ex quo in totum non reliquit heredi. CLXXVII.’ | |
| Incipit: ‘[M]attiolus Gracioli fecit testamentum ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 178.] | |
| ‘Si hereditas est delata pupillo et eius heres sciebat sed non adivit per vii. annos a morte pupilli nihilominus pupillus transmisit ius deliberandi propter scienciam tutoris per l. cum antiquioribus C. de iure et quid si non erat tutor et de remedio. CLXXVIII.’ | |
| Incipit: ‘[P]erusinus quidam decessit cui succedebat quidam pupillus ...’ | |
| [‘[The table of contents reads 'eius tutor' instead of 'eius heres'.]’] |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 179.] | |
| ‘Quomodo notarius in instrumento ponit nomen proprium et appellatum et postea ponit tantum in promissione appellatum non propterea viciatur instrumentum si constat de corpore. Item si mater et filii impuberes moriantur simul in igne quis presumitur primus decessisse an mater vel filii. CLXXVIIII.’ | |
| [[M]artinus Baronti Venture...] | |
| [‘[The table of contents reads 'appellativum' instead of 'appellatum'.]’] |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 180.] | |
| ‘Si possessio sit extimata et apreciata ac alibrata in libro comunis et postea deveniat ad clericum quocunque titulo tunc clericus non tenetur solvere collectas vel dacias ratione illius nisi in fraudem ipsarum sit in clericum alienata. Item an comunitas possit imponere collectas. CLXXX.’ | |
| Incipit: ‘[S]i aliqua possessio extimata et alibrata seu appreciata ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 181.] | |
| ‘Si arbiter mandavit Ticio quod locaret fundum mihi certo modo et fecit et postea vendidit tunc si emptor non vult stare illi locationi non committit primus locator penam compromissi. CLXXXI.’ | |
| Incipit: ‘[P]recepit arbiter ut unus alteri fundum ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 182.] | |
| ‘Si pater instituit filium heredem et substituit ei pupillariter per hec verba quod si decederet in pupillari etate certe domus veniunt ad Ticium et si Ticius moreretur sine liberis venirent ad Sticum et cetera sua bona mandavit vendi et dari pauperibus deputatis certis executoribus, tunc si pupillus moriatur in pupillari etate quo ad pauperes est directa subtitutio et bona debent vendi et non debet expectari quod moriatur Ticius quia non est nisi unica condicio. Item dicitur hic de copulativa et [et] [sic] de dictione. Item. CLXXXII.’ | |
| Incipit: ‘[T]icius condidit testamentum in quo filium ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 183.] | |
| ‘Si pater accepit emphitheosim pro se et filiis suis masculis et feminis eo mortuo equaliter debent venire femine cum masculis in dicta emphitheosi etiam si pater velit quod filie sint contente certis r[e]bus et dicta verba non intelliguntur ordine successivo f. pro masculis et feminis videlicet quod primo masculi deinde femine veniant sed simul. CLXXXIII.’ | |
| Incipit: ‘[Q]uestio ista habet duo dubia ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 184.] | |
| ‘Si testator substituit filio pupillariter Ticiam si intraret monasterium et efficeretur monacha tunc stante substitutione pupillari debet Ticia habere hereditatem licet non intret monsterium si tamen vitam vidualem et castam observet. CLXXXIIII.’ | |
| Incipit: ‘[D]omina Nuta Pauli fuit substituta ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 185.] | |
| ‘Si duo tanquam sindici comunis petunt debitum ab aliquo et ille excipit quod non sunt sindici et unus ostendit sindicatum alter non an per hoc impediatur litis contestatio. CLXXXV.’ | |
| Incipit: ‘[D]eodavite Iohannis sindicus Castri Sancti Viti ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 186.] | |
| ‘Si duo sunt fratres habentes communes boves et terras et unus ipsorum habet duos filios qui laboraverunt cum dictis bobus qualiter inter eos fiat divisio de fructibus. CLXXXVI.’ | |
| Incipit: ‘[C]ucciarellus et Venancius de Belligio fratres simul habitabant ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 187.] | |
| ‘Si statuto laicorum cavetur quod quilibet conductor posset renunciare conductioni libere pro futuro tempore facte a quocunque collegio etiam ecclesiastico et quod nullus iudex posset de hoc cognoscere an comprehendat ecclesie vel monasteria et quis iudex potest cognoscere. CXXXVII [i.e. CLXXXVII].’ | |
| Incipit: ‘[D]omini priores arcium civitatis Perusii ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 188.] | |
| ‘Si statuto cavetur quod exbannitus pro personali maleficio posset impune offendi tunc exbannitus pro furto licite potest occidi quia appellatione offense venit homicidium. Item furtum dicitur maleficium personale. Item quomodo dicitur maleficium personale committi. CLXXXVIII.’ | |
| Incipit: ‘[S]tatuto Castri Plebis cavetur quod quicunque reperitur ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 189.] | |
| ‘An domini castrorum sive comites de iure communi habeant merum et mixtum imperium et iurisdictionem in dictis castris. Item de triplici comunitate seu universitate castrorum vel villarum. Item quot modis potest quis habere iurisditionem in suo territorio. Item quomodo perdatur per non usum. Item de privilegio concesso ab imperatore super iurisditionibus quomodo debet intelligi an sit personale vel reale. Item si multi sunt filii unius comitis qui habet iurisditionem et merum et mixtum imperium in suo comitatu an mortuo patre habeant omnes exercitium iurisdicionis in solidum. Item quomodo civitas potest prescribere attribuendo sibi iurisditionem alicuius comitatus. CLXXXVIIII.’ | |
| Incipit: ‘[P]rimo queritur utrum iurisditio et imperium ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 190.] | |
| ‘Si a patre est data dos filie sue que vivo patre mortua est relictis filiis ad quod dos de consuetudine venit an mortuo avo isti nepotes tenentur imputare sibi in legittima prefatam dotem et concluditur quod sic. CLXXXX.’ | |
| Incipit: ‘[G]isbertus dedit dotem pro filia que filia mortua est ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 191.] | |
| ‘An fama cum dicto sindici [sic] deputati ad maleficia asserentis ista esse faciat iudicium ad torturam. CLXXXXI.’ | |
| Incipit: ‘[D]omino Paci de Burgo Sancti Sepulcri ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 192.] | |
| ‘Si unus est stipulatus nomine meo sibi centum dari an antequam cedant mihi actiones possum debitorem liberare. CLXXXXII.’ | |
| Incipit: ‘[S]tipulatus [sic] est aliquis nomine meo ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 193.] | |
| ‘Qualiter debet concludi q[ua]n[do] petitur remissio mercedis ex causa iuridica. Item an conductor tenetur purgare fosatum fundi quod nocet fundo. Item si locator dicit fundum dampnaficatum ex culpa vel negligencia conductoris qualiter testes debent probare culpa vel negligenciam. Item quomodo conductor petit remissionem mercedis ex duabus causis quarum quelibet sufficit an sufficit probare unam. CLXXXXIII.’ | |
| Incipit: ‘[C]ommune Lutignani locavit quoddam pratum ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 194.] | |
| ‘Si testator habens filium spurium dimisit uxorem suam heredem et rogavit eam quod post eius mortem restitueret hereditatem pro anima sua quibus sibi videretur et uxor fecit testamentum et dimittebat quasi totam hereditatem filio suo spurio mariti et ea viva defunctus est filius an ex predictis presumitur fideicommissum defuncti de restituendo spurium et an uxor cogatur rendere huic positioni criminose. Item causa quod esset fideicommissum probatum an veniat fiscus propter incapacitatem spurii. CLXXXXIIII.’ | |
| Incipit: ‘[C]ecchus de Spoleto habens unum filium spurium ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 195.] | |
| ‘Si aliquid datur a duobus in solutum creditori pacto apposito de revendendo infra certum tempus et tunc unus eorum vult reemere pro parte et alter non, an ille qui recepit tenetur sibi revendere et concluditur quod non. CLXXXXV.’ | |
| Incipit: ‘[A]ngelectus et Andreolus dederunt domine Margarethe ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 196.] | |
| ‘An legatus cardinalis in certa provincia potest concedere iurisditionem uni civitati in castris pertinentibus ad aliam civitatem et casu quo non posset an si factus postea papa confirmet valeat confimatio quoniam facit ex certa sciencia. Item de de [sic] effectu confirmationis. Item si in prima concessione dicit quod facit tanquam rector illius provincie et in confirmatione dicit quod confirmat ed quod fecerat tanquam legatus. An propterea vicietur confirmatio. Item an generalis confirmatio referatur ad omnes species conprehensas sub genere. Item quando in privilegio sit mentio civium an comprehendatur comitatenses. Item an presciptio in prefato casu iuvet et an debet dominus illius civitatis cui factum est preiudicium agere contra civitatem que prescripsit dicta castra an contra castra. CLXXXXVI.’ | |
| Incipit: ‘[C]ivitati Camerin[ensi] provincie Marchie concessa fuit ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 197.] | |
| ‘Si Romanus obmisit scribere diem in instrumento an instrumentum vicietur et an potest postea ponere. CLXXXXVII.’ | |
| Incipit: ‘[R]eperitur instrumentum publicum scriptum manu notarii ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 198.] | |
| ‘Institutio facta heredi a patre sub conditione potestativa videlicet et conditio habetur pro non adiecta et habetur institutio pro pura puta si filia nascatur et intraverit monasterium aut se maritaverit. CLXXXXVIII.’ | |
| Incipit: ‘[I]n nomine Domini nostri Yh[es]u Cristi [sic] eiusque matris gloriose Virginis Marie tociusque curie celestis amen. In q[ua] predicta obmissa narratione facti gracia brevitatis iuxta morem ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 199.] | |
| ‘Si unus facit fieri falsam relationem notario et propterea notarius fecit falsum instrumentum, an debet puniri de falso et casu quod sic an debet puniri bis de falso scilicet de falsa relatione et de falso instrumento vel debet sibi duplicari pena [attento] statuto de duplicandis penis etcetera. CLXXXXVIIII.’ | |
| Incipit: ‘[T]udertinus quidam veniens coram iudice dixit notario scribe ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 200.] | |
| ‘An legatum pro dote factum filie vel alteri prout peti statim id est ante nupcias vel post et concluditur quod sic. CC.’ | |
| Incipit: ‘[Q]ueritur de legatis filiarum ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 201.] | |
| ‘Digitus non est membrum sed pars membri. Item an digitus debilis dicatur digitus vel dicatur abesse hoc dicunt ista duo consilia. CCI.’ | |
| Incipit: ‘[Q]ueritur nu[n]quid digitus ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 202.] | |
| ‘CCII.’ | |
| Incipit: ‘[S]ed queritur si digitus immaneat inutilis ex percussione ...’ | |
| Explicit: ‘... fecit ad hoc extra de cor. vicia. c. exposuisti. Bar. de Sax.’ | |
| [[This consilium does not have a title, as second part on the subject treated in the previous consilium].] |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 203.] | |
| ‘Si testator instituit duos heredes et eis substituit ecclesiam et postea in codicillis cassavit unum de illis et alium instituit ad quem debet venire hereditas illius exheredati. CCIII.’ | |
| Incipit: ‘[I]n Cristi nomine amen. Testator dixit ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 204.] | |
| ‘An auten. ex causa C. de liberis preteritis habeat locum quando preteritus est postumus quo ad legata et casu quo non valeret an per clausulam codicillarem scilicet si non valet iure testamenti vel valebit valeat iure codicillorum firmentur legata. CCIIII.’ | |
| Incipit: ‘[F]actum tale est Cecchus condidit ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 205.] | |
| ‘Si statuto cavetur quod mater non succedat ab intestato filio suo si filius habet fratres vel filios fratris et filius habens fratres et etiam nepotes ex fratribus ac matre preteriit matrem et prefatos fratres non instituit sed extraneos an propter preteritionem matris vicietur testamentum. Item de multiplicibus verbis sentencie quomodo debeant intelligi. CCV.’ | |
| Incipit: ‘[V]iso testamento Minini de Sancto Quirico ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 206.] | |
| ‘De Publiciana quando competat et quid requiritur in ea ut procedat l. bellus iure dominii vel quasi. Item si tu possides nomine meo precario precedente ti. an competat mihi Publiciana contra te vel contra tercium. Item si statututo [sic] cavetur quod nullus procurator producat testes sub certa pena an valeat productio testium facta contra istud statutum per procuratorem. Item quando factum contra leges valet vel ne. CCVI.’ | |
| Incipit: ‘[I]n nomine Domini amen. Inter procuratorem domine Bernardine ex una parte ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 207.] | |
| ‘An possessio fundi dotalis quam habet pater nomine filiorum suorum inducat aditionem hereditatis materne concluditur quod sic. CCVII.’ | |
| Incipit: ‘[I]n nomine Domini amen. In q[uestione] inter Franciscum Piccioli ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 208.] | |
| ‘An notarius asserens se errasse in instrumento q[ui]d dedit iam parti et ostendit prothocollum suum ad hoc an possit corrigere prefatum errorem et an potest petere a parte cui dedit instrumentum q[uo]d restituat sibi quia vult corrigere. CCVIII.’ | |
| Incipit: ‘[E]x facto proposito tria dubia oriuntur ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 209.] | |
| ‘Quo[modo] condempnatio fuit facta ratione inquisitionis vel denuciationis que est invalida ratione loci vel temporis aut probationis sive defensionis tunc superior debet pronunciare male iudicatum et bene appellatum et circa hoc vide hic aliqua bona dicta quomodo deficit denunciatio uno de istis quatuor modis. CCVIIII.’ | |
| Incipit: ‘[V]iso processu facto contra Bonum Iohannis ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 210.] | |
| ‘An legata vel fideicommissa relicta a testatore in testamento debeantur per clausulam codicillarem si post mortem testatori nascatur postumus qui ab eo preteritus. Item an habeat tunc locum autem ec causa C. de liberis preteritis. CCX.’ | |
| Incipit: ‘[I]n nomine Domini amen. Omnem illud quod alias ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 211.] | |
| ‘Qui consentit testatori super onere per ipsum legato imposito non tenetur ipse sed heredes si sibi nihil in testamento a testatore sit relictum tamen heredes possunt agere contra eum actione mandati. Item si alimenta legantur alicui in certa domo an potest petere ex extra domum sibi prestati. Item si alimenta legata non sunt prestita an potest peti eorum extimatio. CCXI’ | |
| Incipit: ‘[Q]uidam sibi filios heredes instituit ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 212.] | |
| ‘Ubi obligati post mortem confertur pactum de futura successione non valet. CCXII.’ | |
| Incipit: ‘[P]romitto tibi et tu mihi ut premorienti ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 213.] | |
| ‘Procurator et advocatus potest esse testis in causa in qua procuravit vel advocavit de iure civili et canonico. CCXIII.’ | |
| Incipit: ‘[A]n advocatus et procurator qui fuerunt ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 214.] | |
| ‘Si testator mandavit heredibus suis quod solveret legata infra certum tempus alias quod devolvatur hereditas ad hospitale si tamen heredes moriantur infra predictum tempus et transit hereditas ad alium preter ipsorum volutatem et non solvat legata tamen hereditas non propterea debet transire ad hospitale. con. CCXIIII.’ | |
| Incipit: ‘[A]ndreas Martini condidit testamentum ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato | |
| [Consilium 215.] | |
| ‘Testamentum in quo testator heredes filios suos instituit non rumpitur licet sit preterita sine causa. Item mater data tutrix a marito pupillorum filiorum suorum que non facit inventarium et non servavit solempnitatem legalem perdit eorum hereditatem. Item in hoc casu licet avia non pecierit hereditatem et non fecerit inventarium non perdat eorum hereditatem. Item an avia materna vel paterna succedant pariter in bonis nepotis. CCXV.’ | |
| Incipit: ‘[A]n si testamentum sit nullum ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 216.] | |
| ‘Si maritus legat uxori sue certam quantitatem pecunie pro dotibus suis. Item reliquit sibi pannos et ornamenta domus et dum viveret in vita viduali reliquit eam dominam in domo sua et certam quantitatem grani et vini que veniant in dictis legatis quomodo possunt peti legata grani et vini et de significatione dictorum verborum. CCXVI.’ | |
| Incipit: ‘[A]delandus condidit testamentum in quo reliquit ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 217.] | |
| ‘Quod dicatur grave delictum et parvum tam de iure positivo quam divino. CCXVII.’ | |
| Incipit: ‘[A]d declarationem huius q[uod] sciendum est ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 218.] | |
| ‘Fama cum dicto sindici positi ad denunciandum faciat sufficiens indicium ad torturam. Item quando fama sufficit sola vel ne. CCXVIII.’ | |
| Incipit: ‘[A]n fama cum dicto sindici ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 219.] | |
| ‘An venditor possit defendere rem preteritam et suscipere in se iudicium invito actore. CCXVIIII.’ | |
| Incipit: ‘[A]gitur contra Tiholum possessorem cuiusdam dominam ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 220.] | |
| ‘An iudex appellationis debet pronunciare super appellatione more interlocutoriarum vel more diffinitivarum et que actio oritur ex tali sentencia. Item si iudex appellationis pronunciat bene appellatum et male pronunciatum ad quem pertineat cognoscere de principali. CCXX.’ | |
| Incipit: ‘[A]ppellatum est a se[ntent]ia interlocutoria ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 221.] | |
| ‘An positus in carceribus pro una causa potest pro alia recommendari et quando executio in una causa impediat aliam et quid quando recommendatio sit propter processum. CCXXI.’ | |
| Incipit: ‘[A]n positus in carceribus pro una ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 222.] | |
| ‘Si statuto cavetur quod committens adulterium puniatur in centum libris, an committens adulterium pluribus vicibus cum una puniri debeat una pena an multiplici et quid de aliis delictis iteratis. CCXXII.’ | |
| Incipit: ‘[A]ntonius commisit adulterium ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 223.] | |
| ‘Si unus accusatur de percussione cum sanguinis effusione vel cum armis et non constat nisi de sola percussione an debeat iste accusatus absolvi vel condempnari. Item quid si accusatur de percussione tamen et constat de percussione cum armis vel cum sanguinis effusione an debet condempnari cum illa qualitate secundum statutum super hoc disponens. CCXXIII.’ | |
| Incipit: ‘[A]ccusatio fuit instituta contra Martinum quod percussit cum armis ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 224.] | |
| ‘Computatio graduum secundum ius civile q[ue] est vera quo ad punitionem malediciorum et quo ad compromissa facienda. Item secundum ius canonicum que habet locum in matrimoniis. CCXXIIII.’ | |
| Incipit: ‘[A]n fratres consobrini sint in quarto gradu dicto quod ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 225.] | |
| ‘Si clericus non incedens in habitu clericali condempnatus fuit de crimine vel de causa civili per iudicem secularem coram quo numquam opposuit exceptionem incompetentis iurisdictionis et appellavit tunc in causa appellationis potest petere sententiam anullari coram iudice seculari appellationis. CCXXV.’ | |
| Incipit: ‘[C]lericus no[n] sub nomine clericali sed simpliciter ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 226.] | |
| ‘Si comune vendat gabellam pro certo precio vini et statuto ipsius cavetur quod de quolibet contractu debeat solvi gabella tunc ipsum comune de predicto contractu debet etiam solvere gabellam predictam pro parte sua et contrahens secum etiam. CCXXVI.’ | |
| Incipit: ‘[C]avetur statuto Montis Polliciani quod ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 227.] | |
| ‘Constitutio facta a capitaneo patrimonii quod castrum vel villa non eliget potestatem de civitate valet non obstante prescriptione alicuius castri quid possit eligere sibi potestatem undecunque velit. Item differencia inter prescriptionem et consuetudinem ponitur. CCXXVII.’ | |
| Incipit: ‘[C]apitaneus patrimonii fecit unam constitutionem quod ...’ | |
| [[The table of contents reads 'preside' instead of 'capitaneo'].] |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 228.] | |
| ‘Si inquisitio vel accusatio est formata contra unum de percussione et ipse confitetur sed non adiecit tempus percussionis nec locum. Item dicit se fecisse ad defensionem suam ad sententia iudicis condempnatoria valeat. Item an publicatio testium facta per iudicem non examinatis testibus aliis qui prius iuraverant valet et an iudex potest refrenare testes quod non examinentur postquam sunt recepti. Item an valet publicatio testium parte non citata legittime et an citatio facta in carcere valet et non peremptoria ad audiendum sentenciam. CCXXVIII.’ | |
| Incipit: ‘[C]aterina accusavit Ritam quod certo loco et tempore ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 229.] | |
| ‘An appellatione filiorum in statutis comprehendatur filius naturalis tantum et vulgo conceptus et adulterinus vel incestuosus concluditur hic quod non. Item an appellatione fratris carnalis comprehendatur soror carnalis vel appellatione filiorum fratrum conprehendantur filii sororum et concluditur quod non. Item circa primam q[ue] concluditur quod appellatione filiorum indifinite conprehenditur filius naturalis tantum licet non sit legittimus alii tamen illegittimi supradicti non conprehenduntur. CCXXVIIII.’ | |
| Incipit: ‘[C]avetur statuto quod quilibet persona cui relinquitur in ultima voluntate ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 230.] | |
| ‘A quo tempore currit tempus laudi quo mandetur quod infra xv dies debeat pars aliquid defacere. Item an notificatio facta parti sufficit si per notarium tantum et non dedit copiam parti. Item si utraque pars venit contra laudum an utraque tenetur ad penam vel altera an nulla. CCXXX.’ | |
| Incipit: ‘[D]omine Iacobe primo vos queritis ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 231.] | |
| ‘Rector parrochialis ecclesie non potest etiam pro suis necessitatibus et debitis iam contractis obligare fructus ecclesie percipiendos post obitum suum. Item in quibus habet plus usufructuarius quam clericus ecclesie in bonis ecclesie. CCXXXI.’ | |
| Incipit: ‘[D]ominus Iohannes monacho monasterii Sancti Petri ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 232.] | |
| ‘De l. cum antiquioribus C. de iure deli. an scinecia patris scilicet quod hereditas sit delata ad filiam suam impuberem sufficiat ipsi filie ad transmittendum ius deliberandi ad proximos et concluditur quod sic tamen si pater predecessit filie et postea filia moriatur ex quo tempus eius mortis nescivit non transmittit. CCXXXII.’ | |
| Incipit: ‘[D]omina Cecilia decessit superstitibus sibi Thomasso ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 233.] | |
| ‘Si statuto cavetur quod prestans auxilium ad delictum puniatur in mille libris, tunc prestans oper[am] ad homicidium commissum per plures non tenetur nisi pro uno auxilio et non pro multiplici. CCXXXIII.’ | |
| Incipit: ‘[L]ege municipali habetur quod potestas auxilium ad delictum ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 234.] | |
| ‘An obmissio inventarii privet Trebellianica sicut Falcidia. Item an tunc debet extrahi es alienum. CCXXXIIII.’ | |
| Incipit: ‘[L]ena Mactarelli fecit testamentum et instituit heredes ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 235.] | |
| ‘Si in testamento preteritur postumus et substituitur extraneus aliis filiis cum clausula codicillari si non valet iure testamenti etcetera licet postea moriatur postumus non venit ille substitutus etiam per fideicommissum nec legata in tali testamento valent et auten. ex causa. non habet locum hoc casu. CCXXXV.’ | |
| Incipit: ‘[L]appus fecit testamentum ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 236.] | |
| ‘An promittens sub certa pena quod Berta contrahat matrimonium cum aliquo teneatur ad penam si hoc non potuit facere. CCXXXVI.’ | |
| Incipit: ‘[M]artinus promisit se facturum et curaturum ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 237.] | |
| ‘Si mater dotans filiam stipulatur sibi dotem restitui soluto matrimonio morte viri cum filiis et sine filiis an mortua filia cum filiis debeat habere eandem dotem vel cedat lucro viri quia fuit iste casus obmissus in stipulatione. CCXXXVII.’ | |
| Incipit: ‘[M]ater dedit dotem pro filia ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 238.] | |
| ‘Testamentum occulti excomunicati valet publici non et hic quid de testamento usurarii. CCXXXVIII.’ | |
| Incipit: ‘[E]xistens Petrus publice exco[mmun]icatus ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 239.] | |
| ‘An teneatur reddendo rationem tutor consignare pupillo res descriptas in inventario. CCXXXVIIII.’ | |
| Incipit: ‘[P]roponitur quod Accholus Godfredi de Tuderto ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 240.] | |
| ‘Ad hoc ut heres incidat in penam propter non soluta legata requiritur quod fuerit interpellatus. CCXXXX.’ | |
| Incipit: ‘[P]roponitur quod viso test[ament]o Francisconi ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 241.] | |
| ‘Dixit testator si filius meus decesserit sine filiis talem substitutio et ad ipsum volo quod deveniant bona mea decessit testator eo mortuo decedit dictus eius filius in pupillari etate utrum subtitutionis directo succedat dircom [i.e. idcirco?] impuberi per fideicommissum. CCXXXXI.’ | |
| Incipit: ‘[P]ater filio impuberi heredem substituit ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 242.] | |
| ‘CCXXXXII. [P]ro ut supra scriptum est et[iam?] consultum in primo ceteris aliis dubiis. Idem dico et consulo ego Bar. de Sax. per easdem rationes. Attamen supra tercio puncto fuerunt multe opy[niones] quando sunt alii legittimi preter aviam sed quando post matrem venit aviam tunc sine dubio ipsa volens et non negligens debet esse tutrix omnibus aliis legittimis et dativis exclusis soli enim testarii ipsi avie preferuntur ut in aut. matri et avie. Quanto mu. tut. of. fun. po. et in eorum unde sumitur unde in proposito istam aviam dico prederendam et etiam si esset locus dativo ipsa avia debet omnibus preferri. Bar.’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 243.] | |
| ‘Hic erat duplicatum unum consilium numero tali videlicet CCXXXXIII.’ | |
| Incipit: ‘His erat duplicatum unum consilium numero tali videlicet CCXXXXIII ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 244.] | |
| ‘Si pater substituit filio suo per hec verba si decesserint in pupillari vel postea quandocunque sine filiis tunc eo casu fiat de domibus suis unum hospitale et una capella etcetera. Item quod alia bona sua essent dicti hospitalis et capelle convertenda ad perpetuum Dei et pauperum commodum an per ista verba videtur testator substituere filio impuberi directe ita quod matre filii exclusa veniat hereditas ad hospitale. Item de illis verbis relinquo uxorem meam dominam et usufructuariam. CCXLIIII.’ | |
| Incipit: ‘[Q]uit quidam de Asisio instituens suum heredem universalem ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Consilium 245.] | |
| ‘Si pater habens tre filios instituit eos heredes et substituit eos adinvicem si aliquis eorum sine filiis moreretur an mortuo uno sine filiis cui succedunt alii espiret substitutio quo ad alios ita quod si alter eorum postea moriatur sine filiis non veniat frater et concluditur quod non expirat. Item quid tertius debeat habere supervivens ex fideicommisso predicto an legittima duorum debet extrahi et Trebellianicam. CCXLV.’ | |
| Incipit: ‘[D]ominus Cato instituit Io. M. et N filios ...’ |
| Bartolus de Saxoferrato: | |
| [Quaestio.] | |
| ‘Questio Bartoli.’ | |
| Incipit: ‘Adunancia generalis comunis Perusii ...’ | |
| Explicit: ‘... explicit: … rationes pro hac parte allegatas. Bar. de Saxo. L.D.’ |
| Colophon: ‘Expliciunt consilia domini Bar. de Saxoferrato Rome impressa per Magistrum Iohannem Gensberg auspicio et favore Excellentis doctoris domini Iohannis Aloisii Tuscani de Mediolano advocati consistorialis. Anno salutis MCCCCLXXIII. mense Decembris dei v. sedente Sixto IIII. Pontifice Maximo.’ |
